2018’e hazır mıyız?

Yazının başlığı sizi biraz şaşırtmış olabilir çünkü 2016’ya yeni merhaba dedik. Eczacılar olarak 2016’ya dair çözülmesini beklediğimiz bir çok sorunumuz var. SGK protokolü bunların en önemlisidir.

Bu SGK protokolüne meslek hakkı girecek mi? Girmeyecek mi? Aslında bu konuda meslek hakkı asıl dönüm noktası olacak çünkü diğer tüm maddelerdeki değişiklikler günü kurtarmaya yönelikken meslek hakkı eczacılığın geleceğini kurtarmaya yönelik olacak.

Bugün bu sorunlardan değil de ileride 2016’dan sonra bizi bekleyen sorunu ele alacağım. 2018’e götüreceğim sizi. Aslında meslektaşlarımız arasında çokça karıştırılan bir konuyu da ele almış olacağım. Yardımcı eczacı konusunu irdeleyeceğim. Peki, bunun 2018 ile ne alakası var?

Meslektaşlarımız yardımcı eczacı ve ikinci eczacı kavramlarını çok karıştırırlar, özellikle eczanesinde eczacı çalıştırmak isteyen meslektaşlarımız arama işini yaparken “eczanemde çalışmak üzere yardımcı eczacı arıyorum”diye yazarlar. Değişen 6197 sayılı kanunun yönetmeliğine göre böyle bir şeyin olması imkansız. Çünkü eczacılık camiası daha yardımcı eczacılar ile karşılaşmadı. Yasada, yardımcı eczacı ve ikinci eczacı tanımları şöyle yer alıyor:

YARDIMCI ECZACI
6197 sayılı kanun 4. Maddesinin v bendi: “Yardımcı Eczacı: 2013 ve daha sonraki yıllarda eczacılık fakültesinde okumaya hak kazanmış olup mezun olduktan sonra serbest eczane açmak veya serbest eczanelerde mesul müdür olarak çalışmak için en az bir yıl müddetle hizmet sözleşmesine bağlı olarak mesul müdür eczacı ile birlikte serbest eczanelerde veya hastane eczanelerinde çalışan eczacıyı, ifade eder.

İKİNCİ ECZACI
Serbest eczanelerde, eczanenin sahip ve mesul müdürü olan eczacının yanında reçete sayısı ve/veya ciro gibi kriterlere göre çalıştırılması zorunlu olan veya isteğe bağlı olarak bu kriterlere tâbi olmaksızın da çalışabilecek eczacı veya eczacıları, ifade eder.

Yani değerli meslektaşlarım şuanda yardımcı eczacı unvanına sahip kimse yok, dolayısı ile eczanenize size yardımcı olması için aldığınız eczacılar da aslında ikinci eczacı. Siz eczanenize ya mesul müdür atarsınız ya da yanınıza ikinci eczacı alırsınız. Meslektaşlarımızın bazıları da “3 milyon ciro yapıyor” (Aynı kanuna göre 3.5 milyon ve üzeri ciro yapanlar ikinci eczacı çalıştırmak zorundalar) görünmemek için bu yola başvuruyor gibime geliyor.

Hazır yardımcı eczacı nedir ne değildir sorusuna cevap aramışken bizi 2018’de ne bekliyor ona da cevap bulalım. 2013 senesi ve sonrasında eczacılık fakültesine girenler için 5 yıllık fakülte eğitiminden sonra zorunlu olarak 1 yıllık staj getirildi. Yasaya göre eczane açmak isteyen ve eczane de çalışmak isteyen en az bir yıl bir eczanede ya da hastane eczanelerinde çalışmak zorunda.
(Bana göre burada yönetmeliğin değişmesi gerekir çünkü öğrenci illa eczane ve hastanede mi staj yapmalı? Endüstri, akademi, SGK vb. Düşünen öğrenciler ne yapacak? Bu da apayrı konu)
Şimdi gelelim sorunun en büyük kısmına. Bu stajer/İntern/Yardımcı eczacıların staj boyunca maaşlarını kim ödeyecek, sigortalarını kim yatıracak?
Yasa diyor ki “Yardımcı eczacılara asgari ücretin bir buçuk katından, ikinci eczacılara da asgari ücretin üç katından aşağı olmamak üzere taraflarca belirlenecek ücret ödenir.”

Kısa bir hesap ile yardımcı eczacıya min. 1950 TL ikinci eczacıya min. 3900 TL (Burada da bir sıkıntı var. TEB’in belirlediği mesul müdür maaşı 2800 TL iken ikinci eczacının alacağı ücret en az 3900 TL) olacaktır. Şimdi yasada taraflar diyorsa ihale eczane eczacılarına kalacak. Peki hastane de isterse taraf devlet olacak. Endüstri isterse özel kuruluş. Şimdi bu kadar masrafın altına eczacı girmek ister mi? Bana sorarsanız zor. Kim uygulatacak yasayı TEB ve odalar çünkü aynı yasa eğer öğrenci kendi eczane bulamazsa bulunduğu ildeki odaya başvuracak oda buna bulacak diyor. Peki Odadaki yönetici kimi seçsin? Cirosu yüksek olanı seçmek isteyecek çoğu da ikinci eczacı çalıştırıyor olacak. Nasıl bir çözüm bulacak? Çalıştırmayan da 3 milyon TL’nin altında ciroya sahip olacak. Ben işin içinden çıkamadım.

Bu eczanenin seçimi odaların insiyatifine bırakılırsa ve eczaneye itiraz hakkı da tanınmazsa oda yönetimleri bu seçimi bir tehdit malzemesi haline getirirse ne olacak?

Kısacası yardımcı eczacı ve ikinci eczacı tanımları ve uygulamayı planladıkları yol, yeniden revize edilmelidir. Bu iş eczacı odalarının insiyatifine bırakılmadan, açıkça detaylandırılmalıdır. Yoksa dile kolay iki yıl sonra yaklaşık 3 bine yakın işsiz eczacı olacağı ve 10 yıl sonra da bu rakamın 15 bin olacağı söyleniyor. Ben 2026’dan değil 2018 den bahsettim.

Eczacılığın geleceğini konuşacaksak durum ortada; 2018’de çıkacağı muhtemel bu sıkıntılara bile şimdiden çözüm bulamazsak, uzmanlık yasasıydı, klinik eczacılıktı bunlardan medet ummayalım!

Ecz. Erdal Erdoğan Kart